مایکروسافت شرکت چندملیتی آمریکایی است که در حوزه کامپیوتر و فناوری فعالیت میکند.
از شاخصترین محصولات نرمافزاری این شرکت میتوان به سیستم عامل ویندوز، نرمافزارهای آفیس، سرویسهای مختلف ایکس باکس که شامل بازی، ویدیو و موسیقی میشود، موتور جستجوی بینگ و سرویس ابری «مایکروسافت آژور» (Microsft Azure) میشود. از شاخصترین وسایل اکوسیستم سختافزاری این شرکت هم میتوان به کنسول بازی ایکس باکس و لپتاپها و تبلتهای کانورتبل سرفیس و گجت واقعیت مجازی هولولنز اشاره کرد.
طبق آخرین آمار اعلامشده در سال میلادی گذشته مایکروسافت ۱۸۱ هزار کارمند دارد و درآمد آن در سال ۲۰۲۱، ۵۱.۷ میلیارد دلار بوده که سود خالص آن ۱۸.۸ میلیارد دلار بوده است (سود ناخالص این شرکت ۲۲.۲ میلیارد دلار بوده است). ارزش این شرکت در سال ۲۰۲۲، ۱۹۴۸.۶۶ میلیارد دلار اعلام شده است و طبق فهرست Fortune 500، این شرکت در ۲۰۲۱ پانزدهمین شرکت ارزشمند دنیا بوده است.
این شرکت در سال ۱۹۷۴ به دست پل آلن (Paul Allen) و بیل گیتس (Bill Gates) تأسیس و گیتس که در آن زمان بهتازگی از دانشگاه هاروارد اخراج شده بود، بهعنوان مدیرعامل شرکت انتخاب شد. بیل گیتس واژه «Microsoft» را برای این شرکت برگزید که از دو واژه «Micro» و «Soft» تشکیل شده است. واژه «Micro» در حقیقت به عبارت «Micro Computers» به معنی میکرو کامپیوترها یا همان ریز کامپیوترها و واژه «Soft» به واژه «Software» به معنی نرمافزار اشاره دارد؛ بنابراین واژه «Microsoft» به حوزه نرمافزارهای ریز کامپیوترها اشاره میکند.
بیل گیتس (سمت راست) و پل آلن (سمت چپ)
منشأ اصلی تصمیم بنیانگذاران مایکروسافت برای فعالیت در حوزه ایجاد نرمافزارهای کامپیوتر به .اتفاقی در دو سال قبل از تأسیس مایکروسافت یعنی ۱۹۷۲ بازمیگردد. در آن زمان نخستین ریزکامپیوتر جهان یعنی «آلتیر ۸۸» (Altair 8800) بود و آلن به گیتس پیشنهاد داد یک مفسر بیسیک برای این دستگاه برنامهنویسی کنند
تأسیس مایکروسافت در سال ۱۹۸۰ نسخهای اختصاصی از سیستم عامل یونیکس تحت عنوان زنیکس (Zenix) را ایجاد کرد. پس از این اتفاق IBM قراردادی با مایکروسافت منعقد کرد که بهموجب آن مجاز بود از سیستم عامل CP/M مایکروسافت در کامپیوتر شخصی تولیدی خود یعنی IBM personal computer استفاده کند. CP/M سیستم عامل طراحیشده توسط مایکروسافت با هدف استفاده گسترده از آن و جهت استفاده از آن در ریز کامپیوترها است.
مایکروسافت یک سال بعد نسخه تجاری سیستم عاملی تحت عنوان MS-Dos را نیز بهصورت رسمی منتشر کرد و IBM از این سیستم عامل هم در کامپیوترهای شخصی خود استفاده کرد.
انتشار نخستین نسخههای ویندوز و آفیس؛ مهمترین اتفاقات تاریخچه مایکروسافت
همانطور که گفتیم اکثر کاربران مایکروسافت را با ویندوز و آفیس میشناسند و این دو نرمافزار دو منبع اصلی درآمد مایکروسافت هستند؛ بنابراین شرح مهمترین رویدادهای تاریخچه مایکروسافت را با بیان رویدادهای مرتبط با ویندوز و آفیس آغاز میکنیم.
انتشار نخستین نسخه ویندوز (Windows 1)
در سال ۱۹۸۵ مایکروسافت ویندوز توسط مایکروسافت منتشر شد تا سیستم عامل MS-DOS این شرکت دارای رابط کاربری گرافیکی شود. یک سال بعد مایکروسافت به شرکت سهامی عام تبدیل شد و این اقدام باعث شد چهار نفر از کارکنان شرکت به ثروت میلیارد دلاری و ۱۲ هزار نفر از آنها به ثروت میلیون دلاری دست پیدا کنند.
انتشار نخستین نسخه مایکروسافت آفیس متشکل از ورد، اکسل و پاورپوینت
انتشار نخستین نسخه پکیج مایکروسافت آفیس (متشکل از ورد، اکسل و پاورپوینت) در سال ۱۹۹۰ (نسخه آفیس 1.0) یکی دیگر از رویدادهای بسیار مهم تاریخچه مایکروسافت محسوب میشود. لازم به ذکر است که نرمافزار یادداشتبرداری و جمعآوری اطلاعات مایکروسافت یعنی «واننوت» (Onenote) نیز در سال ۲۰۰۳ برای نخستین بار معرفی شد.
انتشار نسخه دوم ویندوز (ویندوز 2)
ويندوز 2 در پاييز 1987 منتشر شد و ارتقاي قابل توجهي نسبت به نسخه قبلي پيدا كرده بود. افزوده شدن آيكونها و پنجره هاي متعددي كه مي توانستند روي هم قرار گيرند، از مهمترين جنبه هاي جديد اين سيستم عامل بود. پس از اين نسخه بود كه سازندگان نرم افزار شروع به توليد نرم افزارهايي كردند كه درمحيط ويندوز اجرا مي گرديد. اين را مي توان شروع تاريخ موفقيت ويندوز دانست.
انتشار نسخه دوم ویندوز (ویندوز 3)
ویندوز ۳ که در سال ۱۹۹۰ منتشرشد، اولین نسخه از ویندوز بود که مورد استقبال کاربران قرار گرفت و در آن به ایجاد یک رابط کاربری گرافیکی جذاب توجه ویژهای شده بود. انتشار ویندوز ۳ و نخستین نسخه مایکروسافت آفیس باعث شد دو بازوی اصلی درآمدی مایکروسافت شکل بگیرد و مایکروسافت بتواند در برابر سایر شرکتهای فعال در حوزه نرمافزارهای کامپیوتری قدرتنمایی کند که اپل مهمترین آنها است. در سال ۱۹۹۲ نسخه جدیدی از آفیس یعنی آفیس ام اس ۳.۰ نیز منتشر شد.
نسخه ویندوز 3.1
انتشار اولین نسخه اصلی ویندوز NT در سال 1993 بود، که همراه با یکی دیگر از نسخههای اصلی سیستم عامل مایکروسافت در آن زمان یعنی Windows 3.1 منتشر شد. بنابراین، مایکروسافت سیستم عامل Windows NT را به عنوان نسخه Windows NT 3.1 Advanced Server در دو نسخه مختلف منتشر کرد. یکی برای دسکتاپهای پیشرفته (workstations) طراحی شده است در حالی که نسخه دیگر برای اجرا بر روی سرورها توسعه داده شده است.
یک نسخه 32 بیتی از ویندوز NT نیز وجود داشت که با یک لایه انتزاعی سخت افزاری (HAL) طراحی شده بود و این بدان معنی بود که سیستم عامل پایدارتر بود زیرا دسترسی مستقیم برنامهها به سخت افزاری که سیستم عامل روی آن اجرا میشود را مسدود میکرد. علاوه بر این، شرکتهایی که از ویندوز NT 3.1 در سرورهای پیشرفته خود استفاده میکردند، قادر بودند از آن به عنوان یک کنترل کننده دامنه استفاده کنند. به این معنی که ویندوز NT 3.1 میتواند حقوق دسترسی گروهی و حقوق دسترسی را برای کاربران ذخیره کند.
انتشار نسخه ویندوز NT 3.5
در یک بهروزرسانی بزرگ، مایکروسافت ویندوز NT 3.5 را به منظور بهروزرسانی ویژگیهای مهم شبکه از جمله پشتیبانی از فناوریهایی مانند Winsock و همچنین TCP/IP که حالا مهمتر از همیشه بود، منتشر کرد. پیشرفتهای شبکه شامل توانایی کاربران در پلتفرمهای سیستم عاملی بود که از مایکروسافت پشتیبانی نمیکردند تا بتوانند به برنامهها و فایلهای ذخیره شده در دامنه ویندوز NT دسترسی داشته باشند.
انتشار ویندوز 95
در سال ۱۹۹۵ با انتشار ویندوز ۹۵ موفقیت بزرگ دیگری در تاریخ مایکروسافت رقم زد و این سیستم عامل به موفقترین سیستم عامل زمان خود تبدیل شد. کاربران این سیستم عامل میتوانستند عملیات اجرای یک وظیفه را متوقف کنند و ادامه آن را به زمان دیگری موکول کنند. منوی استارت که یکی از اصلیترین ویژگیهای ویندوز است، برای نخستین بار در این سیستم عامل ایجاد شد. در این سال آفیس ۹۵، در سال ۱۹۹۶ آفیس ۹۷ و در سال ۱۹۹۹ آفیس ۲۰۰۰ نیز منتشر شد.
همچنین در این سال مایکروسافت نسخه 3.51 ویندوز NT را عمدتا با هدف بهبود عملکرد و کاهش مقدار RAM مورد نیاز برای اجرای ویندوز NT منتشر کرد. بهبودهای بعدی شامل توانایی ارائه خدمات سریعتر به لطف شبکهای بود که حالا به روز شده بود. مایکروسافت همچنین با افزودن پشتیبانی بیشتر برای انواع مختلف اتصال، به شرکتهایی که در یک محیط مختلط کار میکنند کمک کرد. در حال حاضر، هر دو سرور Netware و Windows NT به کاربران خود اجازه میدهند تا بتوانند خدمات را از پلتفرم مربوطه خود با استفاده از یک “مجموعه اعتبار” دریافت کنند.
یک گام بزرگ به سمت Windows NT Server 4.0
ویندوز 95 یک گام بزرگ برای مایکروسافت بود، بنابراین اولین چیزی که در مورد ویندوز NT 4.0 باید به آن توجه کرد، گنجاندن رابط کاربری ویندوز 95 ، در کنار برخی از برنامههای دسکتاپ مانند File Explorer در ویندوز NT بود. در ویندوز NT 4.0 مایکروسافت پروتکلهای شبکهای مختلفی را نیز اضافه کرد تا دستگاههایی که روی پلتفرمهای مایکروسافت کار نمیکنند به راحتی بتوانند از منابع ویندوز NT استفاده کنند. مایکروسافت همچنین به وسیله گنجاندن سرور اطلاعات اینترنت (IIS) در ویندوز NT 4.0 که شامل یک سرور نام دامنه نیز بود، قابلیتهای وب را اضافه کرد. همچنین Windows NT 4.0 به لطف تجهیز به Administrative Wizards توسط مایکروسافت که طیف وسیعی از اقدامات از جمله اشتراک گذاری هارد دیسک را پوشش میدهد، انجام وظایف مهم بسیاری را برای مدیران آسان میکند.
انتشار ویندوز 98
سيستم عامل با رابط گرافيکي براي پردازنده هاي i486 و بالاتر که ميکروسافت در سال 1998 عرضه نمود . ويندوز 98 که براساس ويندوز 95 بنا شده است رابط پيشرفته تري فراهم مي کند. با وجود Active Desktop , ويندوز 98 قابليت اتصال به اينترنت را فراهم نموده و امکان دستيابي به فايلهاي دور را به گونه اي فراهم مي کند که گويي بر روي ديسک سخت هستند. اين سيستم عامل از USB, پورتهاي AGP و درايوهاي DVD، مودم و چندين مانيتور پشتيباني ميکند.
معرفی ویندوز سرور2000 و ویندوز ME
سال 2000 از بسیاری جهات نقطه عطفی برای ویندوز سرور نیز بود. زیرا در نسخه 2000 مایکروسافت چیزی به نام اکتیو دایرکتوری اضافه کرد. یک سرویس دایرکتوری بهبود یافته که مدیریت و ذخیره اطلاعات مهم مانند خدمات، سیستمها و در واقع دادههای فردی کاربر، روی اشیاء در شبکه را آسانتر میکند. اکتیو دایرکتوری انجام کار خود را برای مدیران سیستم (sysadmins) از جمله توانایی راه اندازی رمزگذاری دادهها، اشتراک گذاری فایل و در واقع تنظیمات شبکه خصوصی مجازی بسیار آسانتر میکند.
سایر ویژگیهای مهم در ویندوز سرور 2000 شامل گنجاندن کنسول مدیریت مایکروسافت یا به اختصار (MMC) در کنار نسخه 3.0 سیستم فایل NTFS و توانایی ویندوز سرور برای پشتیبانی از حجمهای دیسک Dynamic است. توجه داشته باشید که سه نسخه از Windows Server 2000 وجود داشت: نسخه Server، نسخه Advanced Server و یک نسخه Datacentre که همه اینها برای کار در کنار نسخه دسکتاپ ویندوز 2000، نسخه Professional edition ویندوز 2000 طراحی شدهاند.
و اما سیستم عامل ویندوز ملنيوم که در سال 2000 عرضه شد و نسخه ارتقا یافته ویندوز 95 یا ویندوز 98 به شمار می آید و برای کاربران خانگی طراحی شده است .
ویندوز Me خصوصیات بهبود یافته ای برای کاربران خانگی دارد که از آن جمله می توان به اشتراک و مدیریت آسانتر عکسها, صدا و تصاویر دیجیتال, قابلیتهای پیشرفته ایجاد شبکههای خانگی, دستیابی به اینترنت با پشتیبانی از اتصالات دارای پهنای باند بالا, ابزارهای ارتباطی مختلف برای اینترنت و بازیهای online اشاره نمود.
ویندوز XP
یکی از اعضای خانواده سیستم عاملهای ویندوز مایکروسافت که امروزه حتی کسانی که با کامپیوتر آشنایی ندارند نام آن را بهخوبی می شناسند و در سال 2001 در دو نگارش عرضه شد:
نگارش Home برای استفاده خانگی و نگارش Professional برای کارهای پیشرفته خانگی، شرکتها و سازمانهای بزرگتر.
در این سال آفیس ایکسپی نیز منتشر شد.
بهبودهای بعدی منجر به عرضه ویندوز سرور 2003 شد.
نسخه 2003 ویندوز سرور شامل تمرکز مجدد بر امنیت بود که با پیشرفتهای بزرگ نسبت به ویندوز 2000 همراه بود. خدمات اطلاعات اینترنت یا به اختصار (IIS) در ویندوز 2000 محبوب شد و در نسخه 2003 مایکروسافت بر مقاوم سازی(Hardening) خدمات اطلاعات اینترنت (IIS) تمرکز ویژهای کرد. از جمله این اقدامات میتوان به غیر فعال کردن برخی از ویژگیهایی که قبلاً بهطور پیشفرض و در IIS فعال شده بودند، اشاره کرد. کاهش فرصتهای رخنه کردن (Exploit) از ویژگیهای IIS محسوب میشود. در نسخه 2003 مایکروسافت مفهوم نقشهای سرور (Server roles) را معرفی کرد. به عبارت دیگر، یک مدیر سیستم (sysadmin) میتواند تصمیم بگیرد که یک سرور را به طور خاص به عنوان یک کنترل کننده دامنه یا شاید به عنوان یک سرور DNS در اینترنت پیادهسازی کند. نسخه 2003 همچنین شامل یک Firewall داخلی در کنار ویژگیهای رمزگذاری بهتر بود، در حالی که مایکروسافت سرویس Volume Shadow Copy Service را نیز در کنار پشتیبانی بهتر از ترجمه آدرس شبکه (NAT) اضافه کرد. ارائه محصول Windows Server در سال 2003 شامل یک نسخه Standard edition یک نسخه Enterprise edition در کنار یک نسخه Datacentre و نسخه Web میشد.
عرضه دومین نسخه از ویندوز سرور 2003
مایکروسافت تصمیم گرفت که شماره نسخه جدیدی از ویندوز سرور را در سال 2005 منتشر نکند، در عوض ویندوز سرور 2003 بهروزرسانی شده را به عنوان نسخه عرضه دوم و یا به اختصار (R2) تعیین کرد. بنابراین با اینکه Windows Server 2003 R2 یک بهروزرسانی است، اما این مزیت را داشت که شرکتهایی که قبلاً برای ویندوز سرور 2003 پول پرداخت کرده بودند برای استفاده از نسخه دوم سیستم عامل نیازی به پرداخت مجدد نداشتند. نسخه عرضه دوم (R2) ویندوز سرور 2003 شامل تعدادی ویژگی ایمنی و امنیتی جدید علاوه بر برخی ویژگیهای جدید است. اول اینکه R2 شامل Active Directory Federation Services بود، راهی برای مدیران سیستم (Sysadmins) که به برنامههایی که خارج از فایروال شبکه شرکتی هستند، اجازه ورود به سیستم را میدهد. همچنین شامل Active Directory Application Mode میشود که راهی برای ذخیره دادهها برای برنامههایی است که sysadmin آنها را خطرناک میداند یا حداقل به اندازه کافی برای استفاده از Active Directory اصلی امن نیستند. سایر پیشرفتها در نسخه عرضه دوم (R2) ویندوز سرور 2003 شامل فشردهسازی دادهها و تکثیر فایلها برای سرورهای مستقر در دفاتر شعبه است. نسخه عرضه دوم (R2) همچنین شامل یک بهبود امنیتی در شکل جادوگر (wizard) تنظیمات امنیتی است. جادوگر (wizard) به مدیران سیستم (Sysadmins) اجازه میدهد تا سیاستهای امنیتی را در چندین سرور کپی کنند و اطمینان حاصل شود که این سیاستها به طور مداوم اعمال میشوند.
ویندوز Vista
مایکروسافت پس از انتشار ویندوز XP تا ۶ سال نسخه جدیدی از سیستم عامل خود را منتشر نکرد؛ اما در سال ۲۰۰۷ ویندوز ویستا (Vista) را منتشر و در همان سال آفیس ۲۰۰۷ را نیز روانه بازار کرد. یکی از ویژگیهای شاخص این نسخه جدید آفیس، ویژگی Ribbon بود که در حقیقت یک رابط کاربری و نوار متشکل از ابزارهای لازم برای کنترل متن بود. هر دو نرمافزار در سال ۲۰۰۷ یک رکورد فروش جدید را از آن خود کردند. در سال ۲۰۱۰ نیز ردموندیها آفیس ۲۰۱۰ را روانه بازار کردند.
عرضه Windows Server 2008
نسخه Windows Server 2008 یک نسخه جدید و فراگیر برای سیستم عاملهای تجاری معتبر مایکروسافت بود. برخی از مهمترین ویژگیها شامل امکان نصب Failover Clustering بود و این در حالی بود که Windows Server 2008 نیز برای اولین بار نرم افزار مجازی سازی Hyper-V را شامل میشد. نسخه 2008 ویندوز سرور همچنین نسخهای به نام Server Core را اضافه کرد که نسخهای خلاصه شده از ویندوز سرور 2008 است. نسخهی Server Core که برای سرورهایی با حداقل سخت افزار مناسب است را میتوان با استفاده از خط فرمان (Command line) مدیریت کرد. نسخهی Server Core همچنین شامل نمایشگر رویداد به همراه کنسول مدیر سرور است که میتواند برای مدیریت و افزودن نقشهای سرور بهعلاوه ویژگیها در ماشینهایی که هم محلی و هم از راه دور هستند استفاده شود. در سایر پیشرفتها، مایکروسافت Active Directory و کل Stack شبکه را بازبینی کرد تا Group Policy بتواند پیشرفتهای مهمی را در کنار بهبود مدیریت هویت تجربه کند. نسخه Windows Server 2008 مجدداً در چهار نسخه Standard و Enterprise و Web و Datacenter منتشر شد.
سال 2009 و رو نمایی دو محصول جدید
در سال 2009 درست مانند ویندوز سرور 2003، مایکروسافت یک بهروزرسانی کوچکتر را برای ویندوز سرور 2008 در نظر گرفت که آن را Windows Server 2008 R2 نامید. این بار نسخه عرضه دوم (R2) ویندوز سرور 2008 از هسته ویندوز 7 استفاده میکرد و مایکروسافت معتقد بود که این نسخه از نظر در دسترس بودن و مقیاس پذیری پیشرفتهای مهمی داشته است. نسخه عرضه دوم (R2) در این مورد خاص این بار برای مدیریت بهتر حسابهای کاربری و توانایی کنترل سیاستها با جزئیات بیشتر، شامل بهبودهایی در Active Directory بود. خدمات ترمینال نیز با عملکردهای بهتری به روز شد و در واقع به نام RDS – Remote Desktop Services تغییر نام داد.
علاوه بر این نسخه عرضه دوم (R2) دارای برخی ویژگیهای جدید از جمله DirectAccess و BranchCache برای کاربرانی است که از راه دور کار میکنند، این ویژگیها با هدف بهبود نحوه اتصال کارمندان از راه دور به دفتر مرکزی توسعه یافته است. نسخه عرضه دوم (R2) ویندوز سرور 2008 مانند نسخه قبلی، عملکردهای امنیتی و مدیریتی را که در ویندوز ویستا گنجانده شده بود به اشتراک میگذارد، اما از آنجایی که خود منحصراً یک سیستم عامل 64 بیتی است و نه 32 بیتی، یک تحول بزرگ در توسعه را نشان میدهد.
در همین سال ویندوز ۷ نیز توسط مایکروسافت منتشر شد که مدت کوتاهی پس از انتشار خود به یکی از محبوبترین نسخههای ویندوز تبدیل شد. در حقیقت هدف از ارائه این نسخه از ویندوز بیشتر بهینهسازی ویندوز ویستا و رفع نقایص آن، ارائه ویژگیهای جدید به کاربران که بتوانند بهراحتی از آنها استفاده کنند و همچنین ارتقای عملکرد ویندوز بود؛ بنابراین این نسخه از ویندوز دارای طراحی کاملاً جدیدی نبود و نسخه ارتقا یافته ویندوز ویستا محسوب میشد. با وجود اینکه در سال ۲۰۲۰ پشتیبانی از این نسخه از ویندوز به پایان رسید؛ اما هنوز هم طرحی برای پشتیبانی از ویندوز برای سازمانها در دسترس است و آپدیتهای امنیتی نیز برای آن منتشر میشود.
سال 2012 و دو ویندوز دیگر
ویندوز 8
در سال ۲۰۱۲ مایکروسافت خبر انتشار ویندوز ۸ را اعلام کرد. در این نسخه از ویندوز تغییرات قابل توجهی ایجاد شده بود که از میان آنها میتوان به برخورداری از رابط گرافیکی جدید و جذاب، پشتیبانی از USB 3.0، پشتیبانی از فرمت جدید هارد، برخورداری از آنتیویروس داخلی و قابلیت فیلتر کردن حملات فیشینگ اشاره کرد. در ضمن این نسخه از ویندوز نخستین نسخهای است که از معماری ARM پشتیبانی میکند.
ویندوز سرور 2012
مایکروسافت با رفتن به فضای ابری، شروع به گنجاندن بسیاری از ویژگیهای مربوط به ابر در نسخه 2012 ویندوز سرور کرد. در واقع، این شرکت تصمیم گرفت ویندوز سرور 2012 را «سیستم عامل ابری» نامگذاری کند. در اصل، مایکروسافت قصد داشت بگوید با این نسخه، شرکتها به راحتی قادر به اجرای برنامهها در فضای ابری عمومی و خصوصی خواهند بود. علاوه بر این، بهروزرسانیهایی برای سرویسهای Hyper-V شامل سوئیچ مجازی، فضاهای ذخیرهسازی، نسخههای مشابه و در واقع سیستم فایل ReFS انجام شد. همچنین یک گزینه نصب پیش فرض جدید در Server Core وجود دارد که نیاز به مدیریت از طریق خط فرمان (Command-line) دارد. با این حال، شایان ذکر است که خط فرمان Power Shell مایکروسافت شامل 2300 cmdlet در نسخه Windows Server 2012 است که باعث میشود Power Shell بسیار توانمند باشد. بار دیگر هم Windows Server 2012 در چهار نسخه عرضه میشود، اما یک تغییر جزئی رخ داده است. این بار نسخههای Windows Server 2012 Essentials و Foundation و همچنین Standard و Datacenter هستند. استاندارد و Datacenter هر دو ویژگیهای یکسانی دارند، اما تفاوت در این است که استاندارد به سازمان اجازه میدهد دو ماشین مجازی را اجرا کند، در حالی که نسخه Datacenter اجازه میدهد ماشینهای مجازی نامحدود تحت مجوز مایکروسافت بسازد.
سال 2013 و تغییرات در ویندوزها
ویندوز سرور 2012 R2
مایکروسافت برای بهروزرسانی ویندوز سرور 2012 به نسخه دومش صبر نکرد. اما تغییرات برخلاف تصور بسیار گسترده بود و همه زمینهها از ذخیرهسازی و شبکهسازی گرفته تا مجازیسازی و خدمات وب را پوشش میداد. بهروزرسانی های امنیتی بسیاری نیز در این نسخه انجام شد. ویژگی PowerShell دارای یک بهروزرسانی عمده به نام پیکربندی حالت دلخواه یا (DSC) بود که به دستگاههای مستقر در یک سازمان برای جلوگیری از تغییر تنظیمات این امکان را میدهد تا یکپارچگی داشته باشد.
در نهایت نسخه عرضه دوم (R2) ویندوز سرور 2012 شامل پوشههای کاری است که به کاربران اجازه میدهد فایلهای شرکت را هم در دستگاههای شخصی و هم در دستگاههای کاری ذخیره و فراخوانی کنند، به لطف تکرار سرورها در مرکز داده سازمانی که برای آن کار میکنند.
ویندوز 8.1
در سال ۲۰۱۳، ۶۰ میلیون نسخه از ویندوز ۸ به فروش رسید؛ البته انتقادهای زیادی نسبت به این نسخه از ویندوز مطرح شد و به همین دلیل مایکروسافت تصمیم گرفت در سال ۲۰۱۳ نسخه بهبود یافتهای از ویندوز ۸ تحت عنوان ویندوز ۸.۱ را روانه بازار کند و تلاش کرد در این نسخه نقایص مورد انتقاد را برطرف کند. در این سال آفیس ۲۰۱۳ نیز توسط مایکروسافت منتشر شد.
در ضمن این نسخه از ویندوز ۸ دارای فناوریهایی بود که در آن زمان جزو فناوریهای مدرن محسوب میشدند و از میان آنها میتوان به پشتیبانی از نمایشگرهای دارای رزولوشن بالا، چاپ سهبعدی، وای فای دایرکت و میراکست اشاره کرد.
انتشار ویندوز 10
مایکروسافت در سال ۲۰۱۵ نسخه جدید ویندوز یعنی ویندوز ۱۰ را معرفی کرد. این نسخه از ویندوز از زمان معرفی خود تاکنون توانسته محبوبیت زیادی را به دست آورد. از ویژگیهای شاخص این نسخه از ویندوز میتوان به بوت شدن سریع، پشتیبانی از نمایشگر لمسی، پشتیبانی از ورود به ویندوز با استفاده از قابلیت تشخیص اثرانگشت و تشخیص چهره از طریق ویژگی Hello Windows، برخورداری از اکوسیستم سختافزاری و نرمافزاری غنی و برخورداری از ویژگیهای گیمینگ متعدد اشاره کرد. یک سال پس از انتشار ویندوز آفیس ۲۰۱۶ نیز منتشر و سه سال بعد آفیس ۲۰۱۹ هم به جمع مجموعههای آفیس اضافه شد. اگرچه ویندوز ۸ به پروژه شکست خوردهای تبدیل و انتقادات زیادی نسبت به آن مطرح شد، اما ویندوز ۱۰ توانست دوباره مایکروسافت را سربلند کند. همانند ویندوزهای دیگر، ویندوز 10 هم دارای نسخههای مختلفی است:
ویندوز سرور 2016
با یک فاصله سه ساله، مایکروسافت تغییری در ویندوز سرور 2016 ایجاد کرد به این معنا که شرکتها به سمت استفاده بیشتر از فضای ابری سوق داده شدند. به طور خاص، نسخه 2016 شامل ویژگیهایی بود که انتقال بار کاری به فضای ابری را آسانتر میکرد. این ویژگیها شامل کانتینرهای Docker در کنار پیشرفتهای شبکه میشود. مایکروسافت در پیشرفتهای بعدی به سمت گزینه های حداقل استقرار سرور، نانو سرور را تا حدی با هدف افزایش امنیت به لطف حمله کوچک شده Vector راه اندازی کرد. مایکروسافت اعلام کرد که نسخه نانو سرور آن در مقایسه با نسخه کامل ویندوز سرور 93 درصد کوچکتر است. امنیت همچنین با انتشار Hyper-V در پوشش VM محافظت شده تقویت شد، این از رمزگذاری برای اطمینان از اینکه دادههای یک VM به خطر نمیافتد استفاده میکند. ویژگی Networking نیز بهروزرسانی دریافت کرد زیرا Network Controller به عنوان یک ویژگی کلیدی جدید گنجانده شد که به مدیران اجازه میدهد سوئیچها و همچنین زیرشبکهها و بسیاری از دستگاههای دیگر را که در شبکههای فیزیکی و مجازی رخ میدهند، مدیریت کنند. در مورد نسخه 2016، ویندوز سرور در نسخه های Standard و Datacenter عرضه میشود. برخلاف نسخههای گذشته، نسخههای Datacenter license حقوق و مزایای استفاده بیشتری را شامل میشود. نسخه 2016 همچنین شامل ویژگیهای انحصاری در مورد ذخیرهسازی، شبکه و مجازیسازی است.
در سال 2017 مایکروسافت رویکرد متفاوتی را در پیش گرفت. در ژوئن 2017 این شرکت اعلام کرد که Windows Server دو کانال انتشار متفاوت را دنبال خواهد کرد. اول، کانال نیمه سالانه یا SAC وجود دارد. در مرحله بعد، شرکت ها می توانند کانال خدمات طولانی مدت یا LTSC را انتخاب کنند. بسته به ترجیحات یک شرکت، SAC ممکن است راه مناسبی باشد و بیشتر با شرکتهایی سازگار است که چهارچوب DevOps را اجرا میکنند. در چهارچوب DevOps ویژگی مفید فاصلههای کوتاهتر بین بهروزرسانیهای است. همچنین زمان دریافت آخرین بهروزرسانیها برای سناریوهای توسعه سریع برنامه ارزشمند است. نسخههای SAC هر شش ماه یکبار، معمولاً یکی در بهار و دیگری در پاییز، عمومی میشود. هر نسخه فقط به مدت 18 ماه از جریان اصلی پشتیبانی برخوردار خواهد بود. از سوی دیگر، LTSC بیشتر برای شرکتهایی مناسب است که خواهان چرخه انتشار هستند که بهروزرسانیهای اصلی را در فواصل دو تا سه ساله ارائه میکند. به همین ترتیب، پشتیبانی به لطف یک دوره پشتیبانی اصلی پنج ساله در کنار پشتیبانی تمدید شده که برای پنج سال دیگر ادامه دارد، تمدید میشود. همچنین از نظر قرارداد نامگذاری، نسخههای LTSC از Windows Server 20XX به عنوان قالب نامگذاری استفاده میکنند، اما نسخههای SAC از یک قالب نامگذاری در راستای YYMM استفاده میکنند. مایکروسافت میگوید که پیشرفتهای ایجاد شده به نسخههای SAC را در نسخه آینده LTSC اضافه خواهد کرد
اولین نسخه SAC ویندوز سرور نسخه 1709 بود که در اکتبر 2017 عرضه شد. برخی از پیشرفتهای این نسخه شامل پشتیبانی از کانتینرهای لینوکس بود، در حالی که انزوای هسته را از طریق Hyper-V بهعلاوه یک سرور نانو اضافه کرد. به عنوان یک سیستم عامل پایه در یک کانتینر تصویر استفاده شود. سرویس Microsoft Software Assurance یک کار بزرگ در محیط سازمانی است و شرکتهایی که از این مزیت در نسخههای Windows Server Standard یا Datacenter (یا هر کسی که مجوز MSDN دارد) استفاده میکنند، میتوانند نسخههای SAC را که مایکروسافت صادر میکند از مرکز خدمات Volume Licensing خود دانلود کنند. شرکتهایی که دارای Software Assurance نیستند، میتوانند از آخرین نسخههای SAC از طریق Microsoft Azure یا از طریق محیط میزبانی ابری دیگری استفاده کنند.
ویندوز سرور 2019
ویندوز سرور 2019 در 2 اکتبر 2018 در دسترس عموم قرار گرفت. از ویژگی های این نسخه بهبود در Windows Defender، پشتیبانی از (Kubernetes (Beta و افزودن Windows Admin Center بود. Windows Admin Center یک ابزار مدیریت سرور است که نه تنها برای ویندوز سرور 2019 طراحی شده بلکه می تواند سرورهای Windows Server 2012 R2 و Windows Server 2016 را هم مدیریت کند.
انتشار ویندوز سرور 2022
و در نهایت در سال 2021 مایکروسافت ویندوز سرور 2022 را که بر پایهی قویترین ویندوز سرور 2019 ساخته است، منتشر کرد. این محصول نوآوریهای زیادی را در سه موضوع کلیدی امنیت، پلتفرم برنامه و در نهایت یکپارچهسازی و مدیریت هیبریدی Azure به ارمغان میآورد. همچنین Hotpatching روشی جدید برای نصب بهروزرسانیها بر روی ماشینهای مجازی Windows Server Azure Edition (VM) است که پس از نصب نیازی به راهاندازی مجدد ندارد.
انتشار ویندوز 11
جدیدترین نسخه ویندوز یعنی ویندوز ۱۱ سال ۲۰۲۱ معرفی و رونمایی شد. این نسخه از ویندوز دارای طراحی ظاهری چشم نواز است و در مقایسه با ویندوز ۱۰ طراحی پایدارتری دارد. از دیگر ویژگیهای شاخص این نوع از ویندوز میتوان به وجود گزینههای عالی برای تغییر چیدمان پنجرهها، برخورداری از عملکرد خوب در زمینه گیمینگ و از همه مهمتر امکان اجرای اپلیکیشنهای اندروید در این نسخه ویندوز بدون نیاز به استفاده از شبیهساز اندروید اشاره کرد. در سال ۲۰۲۱ جدیدترین نسخه آفیس یعنی آفبیس ۲۰۲۱ نیز معرفی و منتشر شد.